Канзи Шифо

Анҷир —  Дарахти анҷир навъҳои бӯстонӣ ва кӯҳӣ дорад. Самараш аз ҷиҳати намуд ду хел аст: зард ва сиёҳ, ки ин ба ҳама маълум аст. Навъи сиёҳи онро анҷири шомӣ мегуянд. Агар қаламчаи шохи онро соате дар намакоб тар карда, баъд шинонанд, самараш ширин мегардад. Мизоҷаш дар дараҷаи якум гарм …

Шоҳтут — Мизоҷи самари шоҳтут дар дараҷаи дувум сард ва дар якум хушк аст, хушкиаш қабзиятноктар, яъне гиранда ва бандкунандаи дарун ва ҷараёни моддаҳост. Хислатҳои шифобахши он: агар самари расидаи шоҳтутро бихӯранд, моддаҳои сахтшударо дар бадан мулоим мегардонад, фишори баланди хунро паст мекунад, хилти сафроро тит ва пароканда месозад, варамҳои гарммизоҷиҳалқро …

Тут — Ин меваи маълум аст, ки расидаи он сафеди ширин мебошад.   Мизоҷаш дар дараҷаи якум гарм ва дар дувум тар аст ва бисёр ширинаш то дараҷаи дувум гарм аст.   Хислатҳои шифобахши он: агар инро бихӯранд, дар бадан хуни солим пайдо мекунад, ба майнаи хушк рутубат мебахшад, гиреҳҳои узвҳои баданро …

Хурмо — Ин самари машҳур ва маълум аст, инро ба мамлакати мо аз диёрҳои хориҷаи гармистон меоваранд.   Мизоҷи ин самар дар дараҷаи дувум гарм ва дар якум хушк аст.  Хислатҳои шифобахши он: ин ҳамчун ғизо пурқувват аст, аз он дар бадан хуни устувор пайдо мешавад; барои иллатҳои фолиҷ, каҷ шудани рӯй …

Қаҳва —  Ин ба ҳама маълум аст, ки самари бепӯсти онро аз мамлакатҳои гарм ба диёри мо меоваранд. Инро ҳам соида ва ҳам донаашро истифода мекунанд. Мизоҷи мағзи тухмаш дар гармӣ ва сардӣ мӯьтадил, вале хушкиаш зиёдтар асг. Мизоҷи пӯсти самараш андак гарм ва хушк аст. Хислатҳои шифобахши он: самари бепӯсти …

Бунафша —  Ин гиёҳест, ки баргҳояш гирдаки каме дарози нӯгдор. Аз миёни баргҳояш чанд поя мерӯяд ва дар сари ҳар як поя яктоӣ гули бунафш дорад. Дар тиб аксар гулаш ба кор меравад, ки кӯҳна шуда ва рангаш тағйир наёфта бошад.   Мизоҷаш дар дараҷаи якум хунук ва дар дараҷаи …

Кирмрезонак —  Ин гиёҳро дар баъзе маҳалҳо тоҷикон кирмгулонак ҳам меномавд. Номи асосӣ ва қадимаи тоҷикиаш банг аст ва тухмашро дар арабӣ базр-ул-банҷ меноманд ва тоҷикон бангдона мехонанд. Баргаш сербар ва дарози кунгурадор, дар ранг сабзи моил ба сиёҳӣ мебошад. Пояаш каме пашмак дорад. Самараш дар ғилофе ба гули анор мемонад, …

Балут — Ин ду хел дарахт аст: якеаш шоҳбалут, ки ба забони тоҷикӣ кастона ва ба русӣ каштан меноманд. Самари ин гирдаки паҳн, ранги сурхи ҷигарӣ дорад, таъмаш ширин аст. Навъи дигараш фақат балут ном дорад, ки самараш ба вазни ҳамон шоҳбалут аст, вале ба андозаи санҷид дарозак, рангаш низ сурхи …

Матинҷ (ба русс. щирица) —  Ин гиёҳ дар ҷоҳои шудгорнокарда мерӯяд. Поя ва пушти барги як қисми ин сурх ва поя за барги баъзеаш сабзи кабудтоб аст. Баргаш ба барги зардолу мемонад, вале каме майдатар аз он аст. Тухмаш монанди тухми бӯстонафрӯз (тоҷи хурӯс) мебошад. Ин гиёҳ хеле сертухм аст, бӯй ва …

Ин гиёҳро тоҷикони шимол аз ӯзбекӣ гирифта, семизут меноманд. Растании мазкур ба ҳама маълум аст, шохҳояш ба замин паҳн шуда месабзад, сурхранг, обаш бисёр, баргаш ғафси шикананда, гулаш зарди майда, баъд тухм мебандад. Дар як қубба 15-20 дона тухмҳои майда дорад. Гиёҳаш аксар дар байни зироатҳо мерӯяд. Мизоҷаш дар дараҷаи …