Аҳамият ва вазифаҳои хун. Хун ҳамчун моеъи дохилии организм дар системаи махсуси худ ҳаракат карда, вазифаҳои зеринро иҷро мекунад: нақлиётӣ, нафаскашӣ, кимиёвӣ, ҳуморалӣ, ва ғайраҳо. Таркиби хун. Дар организми одами калонсол қариб 5 литр хун мавҷуд аст. Хун ҳамчун бофтаи пайвасткунанда аз ду қисм иборат мебошад. Ҳангоми хунро ба пробирка …
Прочитайте больше»Тандурустӣ
Аҳмияти машқҳои ҷисмонӣ барои мушак ва скелет
Инкишофи системаи такягоҳ ва ҳаракати одам. Скелети мушакҳодар бачагӣ ва наврасӣ инкишоф меёбад. Мушакҳо дар синни 14-17-солагӣ босуръат инкишоф ёфта, дар синни 18-солагӣ баробари мушакҳои калонсолон мешаванд. Ба ҳадди инкишоф ва ташаккул ёфтани кўдак ҳаракатҳояш ҳам торафт мукаммал ва гуногун мешаванд. Дар инкишофи тавоноӣ, чобукию чолокӣ ва тобоварии одам машқҳои …
Прочитайте больше»Ёрии аввалин ҳангоми зарар дидани скелет
Ёрии аввалин дар вақти ёзидани пойҳо ва баромадани буғумҳо. Дар натиҷаи ҳаракатҳои ноҷо ё зарбхўрӣ мумкин аст пайҳои пайвасткунандаи устухонҳои буғум зарар бинанд. Дар натиҷа атрофи буғум варам карда дардманд мешавад. Чунин ҷойи зарарёфтаи баданро ёзиш меноманд. Ҳангоми расонидани ёрии аввалин ба ҷойи зарбхўрда халтачаи ях ё латтаи ба оби …
Прочитайте больше»Мушакҳо ва вазифаи онҳо
Аз рўи нахи худ бофтаи мушак 3 хел мешавад: бофтаи кўндаланграхи мушаки скелетӣ; бофтаи кўндаланграхи мушаки дил; бофтаи мушаки суфта. Ба ҳар як намуди ин бофтаҳо ҳуҷайраҳои шаклан тағйирёфтаи хосияти нахи мушакро дошта мансуб аст. Мушакҳои скелет аз бофтаҳои мушакии кўндаланграх аркиб ёфтаанд. Торҳои мушакии он ба намуди даста ҷамъ шудаанд. …
Прочитайте больше»Сохт ва инкишофи устухоно
Вазифаи системаи такягоҳ ва ҳаракат. Скелету мушакҳо такягоҳи бадани инсон ва аъзои ҳаракат мебошанд. Онҳо ба ҳам пайваст шуда, ковокиҳои махсусро ҳосил мекунанд (расми 4). Дар ин ковокиҳо узвҳо ҷойгир ва ҳимоя карда мешаванд. Масалан, дил ва шушро устухонҳои қафаси сина ва мушакҳои синаю тахтапушт, узвҳои холигии шикам (меъда, рўда, …
Прочитайте больше»Скелети одам
Пайвастшавии устухонҳо. Дар бадани одам зиёда аз 220 устухон мавҷуд аст. Ҳамаи онҳо байни худ пайвастанд. Пайвастшавии устухонҳо гуногунанд. Баъзеашон ба воситаи дандонаҳо беҳаракат пайваст мешаванд (устухонҳои косаи сар), дигар устухонҳо бо якдигар ба таври мутаҳаррик ё ниммутаҳаррик пайваст мешаванд. Пайвастшавии мутаҳаррики устухонҳо, масалан, устухонҳои рон, зону, оринҷро банд меноманд. …
Прочитайте больше»Ғадудҳои тарашшӯҳи дохилӣ
Системаи эндокринӣ. Мафҳум дар бораи ғадудҳои тарашшўҳи (секретсияи) берунӣ, дохилӣ ва омехта. Ғадуд гуфта бофтаҳоеро меноманд, ки қобилияти аз худ ҷудо намудани ин ё он моддаро доранд. Аз ҷихати ихроҷи маҳсули худ ғадудҳо се хел мешаванд: Ғадудҳои тарашшўҳи берунӣ (экзокринӣ), ки маҳсули худро ба ковокии бадан ва ба муҳити атроф …
Прочитайте больше»Гигиенаи системаи асаб
Реҷаи рўз. Тавре ки зикр карда будем, системаи асаб ҳамаи ҳолатҳои физиологиро ба тартиб меандозад, алоқаи организмро бо муҳит таъмин менамояд. Вайроншавии фаъолияти системаи асаб боиси ҳар хел бемориҳо мегардад. Пешгирӣ кардани он ниҳоят зарур аст. Яке аз муҳимтарин чорабинӣ ба реҷаи рўз риоя намудан мебошад. Бо навбат иваз шудани …
Прочитайте больше»ГАСТРОСКОПИЯ
Ҳангоми шунидани ин калима шояд меҳроби дилатон ях мекунад ва рефлексии қайкунӣ пайдо мешавад. Пас маълум мешавад, ки шумо дар асри гузашта зиндагӣ мекунед, он вақтҳое ки рӯдарезини хеле дарози ғафси сиёҳеро ба гулӯи шумо тела мекарданд. Имрӯзҳо ин гуна таҳқиқро бе ҳеҷ гуна дард ва амалан бе ҳеҷ ноқулайӣ …
Прочитайте больше»Асабҳои вегетативӣ (автономӣ)
Системаи асаби вегетативӣ (худмухторӣ). Дар аввали асри XIX олими франсавӣ Ф.К. Биш вобаста аз иҷроиши вазифаи худ системаи асаби вегетативиро кашф кард. Асаби вегетативӣ аз қисмҳои марказӣ ва канорӣ иборат аст. Қисми марказӣ — дар мағзи cap ва ҳароммағз ҷойгир буда, канорӣ бошад аз асабҳо ва гиреҳҳои асабӣ иборат аст. …
Прочитайте больше»