АСОСӢ / Маориф / ШЕЪРҲОИ БЕҲТАРИНИ ТОҶИКӢ

ШЕЪРҲОИ БЕҲТАРИНИ ТОҶИКӢ

ШЕЪРҲОИ ТОҶИКӢ

САБЗАИ БАҲОР

0_83f93_6877e9b3_XL.jpeg

Ихтиёри ту ба дасти мани дилбохта нест,
Дили ту, дилбари ман, байти худам сохта нест,
Алами бахти ту бо дасти ман афрохта нест,
З-ин сабаб дорӣ ба сӯям назари пурҳазаре.
Резаборон ба замин фасли баҳорон борид,
Ба рухи поки замин донаи марҷон борид,
Зарраи ҷон ба тани навгули хандон борид,
Лек борони муҳаббат нанамудам ҳунаре.
Сабзаву гул ҳама аз ҳиммати борон рӯяд,
Зи дили хок дамад, файзи баҳорон ҷӯяд,
Шабнами вақти саҳар барги тарашро шӯяд,
Лек аз ҳоли дили ман ту нагирӣ хабаре.
Ин қадар ноз макун, фасли баҳорат гузарад,
Ҷоншикории нигаҳҳои хуморат гузарад,
Сайқали чеҳраву гармии шарорат гузарад,
Ба дилам аз ту ба ҷуз доғ намонад асаре.
Баъд, чун тирамаҳ ояд, ба тани барги хазон
Лутфи борон нарасонад хабар аз омади ҷон,
Сабза аз нав надамад, лола нахандад ҳаргиз,
Гузарам бе ту ману низ ту бе ман гузарӣ.
Хоҳам, эй ёр, пушаймонӣ ба дил ғам н-орад,
Хоҳам аз умр дили мо самаре бардорад,
Лутфи борони висолат ба баҳорон борад,
Чун ба дил сабзаи ишқ аст ба ёди самаре…
Меравӣ? Не, не марав асло зи паҳлӯям, нигор,
Бе ту олам танг мисли чашми сӯзан мешавад.
Ист як дам, то бубинам бо ту дар субҳи мурод
Бо чӣ сурат рӯз, рӯзи бахт равшан мешавад.
Ист ҳоло, то бигӯям як ба як рози дилам
Варна ин сӯзи ниҳонӣ қотили ман мешавад.
Оҳ, осон нест гуфтан, ҳарчи ҳаст андар дилам,
Ишқро, охир, чи сон бо ҳарф гуфтан мешавад?

Муаллиф: Лоиқ Шералӣ 8.3.1962

БА ДӮСТАМ ДӮСТ

stuardesi_tajikistana-2
Сӯзи пинҳону қасди олият
Дар дил асту фақат худат донӣ.
Гарчи дар дарс пешсаф ҳастӣ
Дар фани ишқ лек ҳайронӣ.
Арзи ишқат ба гӯши ҷонон рафт
Лек аз ӯ ҷавоби рад омад.
Дод озору азиятат афзун
Пеши роҳат фарозу сад омад.
Ғам махур, ғам махур, бародарҷон,
Каҷназар духтаре гарат ранҷонд.
Ғам махур, ғам махур, бародарҷон,
Аз шикасти муҳаббати ҷӯшон.
Ишқи некат надид подоше
Гарчи аз он нигори кӯтаҳмӯ,
Гар нагаштӣ писанди он каҷдил
Номи ӯро зи лавҳи хотир шӯ.
Баъд аз ин чашми кабуди онро
Пеши чашми сиёҳ қурбон кун.
Тори мӯи сиёҳи ҷононро
Боиси фахри насли инсон кун.
Гарчи ҳоло чу нахли бозорӣ
Як ду-се рӯз берун аз хокӣ.
Гарчи ҳоло чу лафзи бетаъсир
Дар забонӣ, на дар дили покӣ.
Орзуям, ки ҷой меёбӣ
Дар замин, дар замини шодобе.
Дар дили як нигори рахшонрӯ
Дар дили як бути баодобе.
Бод эй дӯст, он дили софат
Хонаи ишқу меҳри сӯзоне.
Интизорам ба меваи ширин
Интизорам ба шеъри ҳассоне!
27.5.1962

ЁДИ ЯК ҲАМСАБАҚИ МАРҲУМАМ

odejda-mujchin-tajik

Ёд дорам, ки ба ангушти ишорат рӯзе
Духтареро ба қади роҳ нишонам дода,
Гуфтӣ: ваҳ, ошиқи ӯям, хабараш нест аз ин
Меҳраш андар дилу ҷон сӯзи ниҳонам дода.
1. Манзур дӯсти шоир – Доро Дӯст (шарҳи мураттиб).
Ана имрӯз дар ин мавсими гулбоз – баҳор
Дидам он духтараки чашмсияҳ, ҷуфт шудаст,
Ханда мерехт зи лаъли лаби ӯ сӯи ҷавон
Он ҷавон буд зи лутфу карамаш сархушу маст.
Мегирифтам чи қадар рӯҳ, агар медидам
Бо ту имрӯз ҳамон духтари тамкинпараст.
Оҳ, охир чӣ кунам, нақдпараст аст вафо
Ишқ чун ҷӯш занад, ҳолию ҳозирбин аст.
Гар ниҳонхонаи қаъри дили ту бо ду сухан
Баҳри он ёр чу оина ҳамегашт аён,
Мумкин аз ишқи шумо даҳр гулистон мешуд,
Зинда мегашт ҳама рӯҳи шаҳидони ҷаҳон.
Ишқ меофараду марг нагун месозад,
Кори он ҷуз қадаҳи зиндагӣ бишкастан нест,
Сӯзи одам дигару ҳукми дами марг дигар,
Мурдан аз баҳри ҳама ҳаст, вале зистан нест.
Дили ту, он дили сӯзони пур аз меҳри ниҳон
Хок шуд, хок ягон сӯзи туро дарк накард.
Варна ҳамкори аҷал гашта ба ҷои ту варо
Душмани кӯрдилу наҳс ҷавонмарг накард?!
Бозуи кӯҳбарандози ҷавонии туро
Гашта ҳамдасти аҷал хоки сияҳ пинҳон кард.
Охир он хоки кару гунг чиро медонад,
Ки на фарёд кашиду на ягон афғон кард.
Рафтӣ аз даҳр, набурда зи ҷавонӣ фараҳе
Лаззати зиндагию рӯи ҷаҳон нодида,
Лаззати нӯшлаби дилбару оғӯшу канор,
Лаззати хандаи тифлу гапи он нодида.
Набудӣ шоири нобиға, ки ашъори туро
Мардумон хондаву хотири худ шод кунанд.
Набудӣ рӯҳи бузурге, ки ҳама дилшудагон
Назди ҷонона ба номи ту қасам ёд кунанд.
Пешво, роҳбари тӯдаи раҳгум набудӣ,
Ки ба ту ҳайкале аз санги забарҷад биниҳанд.
Ту фақат як варақи зиндагиро гардондӣ,
Варақи дигари онро аҷали наҳс биканд.
Хайр, эй ду лаби нодида зи ҷонон бӯса,
Хайр, эй рӯҳи ҷавон, эй дили хомӯшшуда,
Хайр эй рози ниҳони ба касе ногуфта,
Мисраи вирднагардида, фаромӯшшуда.
Ман ба чашми ту ба оянди ҷаҳон менигарам,
Мекашам ҷои ту аз олами фирӯз нафас,
То ки рӯҳи ту ба фардои ватан сайр кунад,
Сарф бодам паи тавсифи ҷавонӣ дилу даст!
Оҳ, ин рӯз мабодо ба сари душмани кас,
Ки кас ошиқ шаваду васл набинад, мирад!
Оҳ, такрор мабодо ки дар айёми шубоб
Ба дили хок дили шефта манзил гирад.
Хайр, эй шохи шикаста зи тани нахли бузург,
Хайр, эй ғӯраи сармозадаи фасли баҳор,
Хайр, эй пайраҳаи роҳи калон ногашта,
Раҳрави роҳи ҷавонист, ҷаҳон дар сари кор.
29.5.1962

ХАЙР!

love_16

Хайр, бо ту тӯю иди ман тамом,
Зиндагӣ бо ту насиби ман нашуд.
Рафтию гуфтӣ аҷаб не дар дилат
«Дар раҳи умрам ҳабиби ман нашуд».
Ман писандидам туро бо амри дил
Тарк гуфтам чун ба амри зиндагӣ.
Пас, маранҷ аз ман, азизам, шод бош,
Заррае бар ту накардам гандагӣ.
Мепарастидам туро бо сӯзи дил,
Бозӣ мекардам ба кокулҳои ту.
Меравӣ имрӯзу бо худ мебарад
Шодии манро рухи зебои ту.
8.6.1962

ИЛТИҶО

alexa_ford

Ту, ки атвори хушу чеҳраи зебо дорӣ,
Қудрати тозанигаҳдории дунё дорӣ.
Метавонӣ сабаби бахти ягон ёр шавӣ,
Сабаби зиндагию шодии бисёр шавӣ.
Ба дили сӯхтае меҳру муҳаббат орӣ,
Ҷои навмедӣ бузургию мақомат орӣ.
Пас, чаро ҷои чунин марҳамат, эй ёри азиз,
Ранҷу озор раво дорӣ ба дилдори азиз?
Ҷои он ки сабаби зиндагӣ бошӣ ту, чаро
Хуни дил хӯрдани ошиқи худ дорӣ раво?
Розӣ шав, то ки ба ман зиндагӣ оғоз шавад,
Даст деҳ, то дилам аз ишқ сарафроз шавад.
9.6.1962

ЗИНДАГӢ, БИНМО БА МАН РОҲИ САФЕД!

maktub-2

Духтаре рӯзе ба ман мактуб дод,
Буд мактубаш муҳаббатномае.
Буд арзи ишқи софе, эътиқод
Бо забони коғазею хомае.
Шарм карду рафт пас аз назди ман
Бо нигоҳи боумеде, ҳасрате.
Дар нигоҳаш буд нури зиндагӣ,
Дар қадамҳояш суботе, ғайрате.
Буд рамзи раҳм нури чеҳрааш,
Рӯйҳояш буд мисли пахтасеб.
Пайкари зебош ҷавлон менамуд,
Буд тарзи раҳравияш дилфиреб.
Ман ба ишқи дигаре девонаям,
Лек охир ӯ намехоҳад маро.
Интизори ишқи ин духтар наям,
Лек охир ӯ ҳамехоҳад маро.
Ман аз ин мактуб меболам гаҳе,
Гоҳ мегӯям: чӣ бошад сирри ин?
Дар ғами дил сахт менолам гаҳе,
Ёр бепарвост аммо чун замин.
Дар миёни шубҳаю ишқу умед,
Дӯстон, ман хешро гум кардаам.
Дар талоши бахт, бахти нопадид
Ман ҷавони оҳу ғампарвардаам.
Лаҳзаҳою рӯзҳои бешумор,
Пандҳо, оед, имдодам кунед!
То кунам андешае дар ишқи ёр,
Чорагар бошед, дилшодам кунед!
Дар сари дуроҳае истодаам,
Дар сари дуроҳаи ишқу умед.
Дар миёни гирди об афтодаам –
Зиндагӣ, бинмо ба ман роҳи сафед!
Сӯи саҳро лолачинӣ рафт ӯ,
Аз паяш рафтам баҳона кофта,
То бигӯям арзи меҳри аввалин
Рӯ ба рӯ, як ҷои хилват ёфта.
22 Лоиқ Шералӣ
Ӯ зи роҳаш гашт бо сад шубҳае,
Нокасам пиндошту тарсид ӯ.
Омаду аз гулфурӯшон гул харид,
Бо тамасхур сӯи ман хандид ӯ.
Ҷилва карду рафт ӯ аз назди ман,
Гул хариду рафт сӯи ваъдагоҳ.
Хостам ман ҳам харам як даста гул,
Лек бар кӣ мебарам ман? Оҳ, оҳ!
Рафт ӯ бар дидани дидори ёр,
Ман шудам аз ишқи худ хунинҷигар.
Не, ман акнун лолачинӣ меравам,
Сӯи саҳро нею бар ҷои дигар…
13.7.1962

ДОСТОНИ НОТАМОМ

proo_3
Оҳ, ин хат хати як ҷононест,
Ёфтам ногаҳаш аз байни китоб.
Хондаму боз бихондам онро,
Охираш буд «фиристед ҷавоб!»
Буд вақте, ки нависандаи хат
Дӯст медошт маро аз дилу ҷон.
Рафт он давр, валекин мактуб
Ёд овард маро з-он даврон.
Хоб аз чашм париду дили ман
Боз дар ёди ҳамон ёр тапид.
Ҷустуҷӯ кард варо дар олам
Мисли онрӯза варо лек надид.
Боз аз пеши назар мегузарад
Тарҳи рӯяш, нигаҳаш, лаъли лабаш.
Боз бо чашми хаёлам дидам
Дар ҳамин лаҳза, дар ин нисфи шабаш.
Лек ман боз ба фармони хаёл
Лаби рӯд омадаму биншастам.
Шодам аз бӯсаю оғӯшу канор
Аз нигаҳҳои хумораш мастам.
Оҳ, мактуб, чаро дар дили шаб
Дари андӯҳ ба ман бикшодӣ.
Додӣ озору алам, доду фиғон,
Ҳасрату сӯзи гаронам додӣ.
Ҳамчунон сурати тифлӣ ту маро
Шоҳиди зиндагии бесудӣ.
Шоҳиди ишқи пушаймонгашта,
Шоҳиди як нафаси масъудӣ.
Боз исто ту ба мобайни китоб
Шеъри ногуфта ба хонандаи ман!
То тасалло бидиҳӣ дар пирӣ,
Ёд орӣ ба ман аз ишқи куҳан.
Назди он ёр гунаҳкорам ман,
Рафт ӯ, ман нашудам з-ӯ ҷӯё.
Хайр, эй ёр, маро ёд макун,
Бахш, эй ишқ, гунаҳҳои маро!
14.7.1962

МАН ШУМОРО ЁД КАРДАМ, ДӮСТОН!

love_27

Хонаам холист, наздам дӯст нест,
Дӯстон рафтанд дӯш аз назди ман.
Ин шабам танҳо, надорам сӯҳбате
Бо ягон ёру рафиқи хештан.
Хонаам гӯр аст гӯё, андар он
На садои хандае, на шодиест.
Гарчи мехоҳам бихандам бовиқор,
Лек ҳазлу шӯхии онрӯза нест.
Менишинам хаставу зору малул
Аз ҷаҳон ҷуста тасаллие ба худ.
Бе шумо, охир, тасаллӣ чун кунам?
Ёд бод он гаҳ ки айшу нӯш буд!
Дӯстон, ҳо дӯстони ҳамдилам,
Ҳамзабонони дили ошуфтаам.
Тез-тез оед, огоҳам шавед,
Бе шумо ман мисраи ногуфтаам!
Тез-тез оед, то дар рӯятон,
Дар сухан, дар лутф, дар дидоратон,
Дар табассум, дар навозишҳоятон,
Дар нигоҳи гарму пурхумморатон
Ман бубинам лаззати айёмро,
Лаззати ранҷу азоби хешро.
Ин қадар заҳмат вагарна баҳри чист,
Ин қадар ҳам дилфигориҳо чаро?
Бе шумо ман ҳастам, аммо нестам,
Нестам дар шодию дар хуррамӣ,
То шавад такрор базми оншаба,
Давра ороед, пайвандон, даме!
5.9.1962
Куллиёти ашъор 23

ЗИНДАГӢ

binoi

Сабзаям, сабзаи навнешзада аз дили хок,
Нури хуршеди фалак хостаму сабзидам.
Қасдам ин аст расонам сари худ бар афлок,
То ба ҳасрат наравад синаи пуруммедам.
Лек то он ки расонам сари худ бар хуршед,
Зеби кокул шаваму ҳусни дигар омӯзам,
Боз хуршед, ки рӯёндаву додам уммед,
Гӯядам: зиндагӣ бас, ист, туро месӯзам…
10.9.1962

ХОТИРА ДАР ПУШТИ РАСМ

love_28

Ин расми ёдгорест аз давраи ҷавонӣ,
Аз рӯзгори ширин, аз даври камнишонӣ.
Он рӯз маст будам, масти хумори ёрон,
Дил ёди ёр мекард дар синаам ниҳонӣ.
Эй дӯст, дида расмам, ҳар гаҳ ба хотират ор
Бебокии ҷавонӣ, шӯхию ҳазли бисёр.
Расмам намешавад пир, зеро ки ҷон надорад,
Хашму ғазаб надорад, з-ӯ нест ранҷу озор.
Дар зиндагонӣ аммо ранҷондаам туро ман,
Бо амри меҳр буд он, на қасду қаҳри душман.
Ин расм тӯҳфа кардам, то ки маро бубахшӣ,
Доғ аз дилат бигирӣ, бошӣ рафиқ бар ман.
Ту меравӣ зи наздам, айшу нишот бо туст,
Хайр, эй рафиқи ҷонӣ, табъи кушод бо туст.
З-ин баъд ҳамдигарро бинем ё набинем –
Ин расм ҳам салому ҳам хайрбод бо туст.
14.9.1962

ХАЙР, ЭЙ РӮЗИ ГУЗАШТА…

rabotniki_vatan
Хайр, эй рӯзи гузашта, хайр, хайр –
Дафтари шеъру суруди гумшуда.
Хайр, эй як зарраи нури басар,
Рафтию аммо нарафтӣ беҳуда.
Рафтӣ аз ман – ҳиссаи умри азиз,
Мисли барги сабз аз шохи дарахт.
Лек аз ту монд осоре ба ман
Хотироту номи неку ишқ, бахт.
Чанд гоҳе мисли барги сабз ту
Нури хуршеди ҷаҳон овардиям.
Гоҳ бо ғам, гоҳ бо шодии ишқ,
Бо навозиш, бо ситам парвардиям.
То ба ҷоят сабз гардад барги нав
Рафтӣ, рафтӣ, ҷой додӣ баҳри ӯ.
То нагӯяндат, ки ҳастӣ бенишон
То нагӯяндат, ки эй, нақши ту ку?
То дари дарвозаи рӯзи дигар
Бе ягон ҳарфе гуселондӣ маро,
То ки фардо боз бинам офтоб
Ту худат бо он шиносондӣ маро.
Гӯиё будӣ иҷозатномае,
То бубинам рӯзи навро хубтар,
Бе ту асло ки намегардад насиб
Дидани рӯзи дигар, рӯи дигар!
Хушдилам аз он ки дар оғӯши ту
Ман ба сарвақти муҳаббат сӯхтам.
Сӯхтам аз дасти бемеҳрии ёр,
Сӯхтам, аммо вафо омӯхтам!
Афв бинмо, афв бинмо, ман туро
Сабт нанмудам ба таърихи ҷаҳон.
Хомии кори ҷавониро бубахш,
Қодири эъҷоз не табъи ҷавон!
Рӯзҳои дар ҳисоби умри ман,
Рӯзҳо, эй рӯзҳои файзбор,
Рӯзҳое, ки маро парвардаед,
Аз шумо ман қарздорам, қарздор!
Рӯзҳо, эй дӯстам, эй душманам,
Рӯзҳо, эй мумсикони пурсахо.
То ба фардои муҳаббат ҳам расам,
Дасти ман гиред, ман дасти шумо!__

АРЧА

ар кӯҳ варо на боғбон биншондаст,
На об ба вай додаю на парвардаст.
Ҳайрат бибарад маро ҳамеша, ёрон:
Ин гуна чӣ қувва бехазонаш кардаст?
Ин арча ба рӯи санги сахту сари кӯҳ
Худ рӯйидасту реша бар шах мондаст.
Ҳоҷат ба касе набурда, аз санги сияҳ
Рӯзии худаш ба зӯри худ бистондаст.
Ин аст туфайли худ ба худ печидан,
Ин аст ба чашми хеш олам дидан.
Ин аст бақои ҷисми соҳибэъҷоз,
Ин аст ҳузури соҳиби худ будан.
1961

Инчунин хонед инро

bonk

«ИСЁНИ ХИРАД» ВА АШЪОРИ БАЧАГОНА

Достони «Исёни хирад» ба давраи охири ҳаёту фаъолияти шоир ва файласуфи асри XI тоҷик Носири …