АСОСӢ / Таърихи тоҷикон

Таърихи тоҷикон

Умари Хаём чиқадар пул дар зиндагиаш даромад кард?

Khayyam-207x300

Ҳангоми дар Нишопур будан, Умари Хайём ва Низом ул-Мулк бо як муаллим якҷоя таҳсил мекарданд. Ҷамъияти онвақта, тавре ки шумо медонед, бо урфу одат ва савганд кор мекард. Мувофиқи урфу одатҳои бачагона, ҳарду донишҷӯ хуни якдигарро нӯшиданд ва аҳди савганд бастанд: касе, ки пештар дар зиндагиаш муваффақ мешавад, ӯҳдадор аст, …

Прочитайте больше»

САРЧАШМАИ ХУДШИНОСИИ МИЛЛӢ

DSC_6218-1

Агар кас гузаштаи аҷдоди худро надонад, инсони комил нест! Ин хитобаи сода, вале дар айни замон ҷиддии бузургони илму адаби мо аз қаъри асрҳо ба гӯш мерасад ва ҳушдор медиҳад, ки аз таърихи миллату сарзамин, расму русум ва дину оини худ мудом воқиф бошем. Воқеан, таърихро хотираи инсоният меноманд. Пас …

Прочитайте больше»

ИЛМУ АДАБИ ТОҶИК ДАР АСРИ ХI– АВВАЛИ АСРИ ХIII

olimonn

Тағйироти сиёсии охирҳои асри Х, яъне аз байн рафтани давлати сомонӣ, ба Мовароуннаҳр соҳиб шудани Қарохониҳо ва ба дасти Ғазнавиён гузаштани Хуросон ба ҳаёти фаннӣ ва адабии халқи тоҷик таъсир накарда натавонист. Тараққиёти илм ва маданияти халқҳои Осиёи Миёна, пешрафти забони дарӣ ва адабиёти тоҷик дар натиҷаи ҷангҳои пай дар …

Прочитайте больше»

МЕЗОЛИТ ВА НЕОЛИТ

mezolit

Замони мезолит ва неолитро одатан ба 10–15 ҳазор сол тахмин мекунанд. Лекин давоми ин давраи ҳаёти инсонӣ дар ҳар маҳал ҳар хел будааст. Дар асоси маълумот ва мадракҳои мавҷудаи археологӣ ба чунин хулоса омадан мумкин аст, ки аҳолии Осиёи Миёна дар ин давра хеле сершумор гардида, дар шароити сохти қабилавии …

Прочитайте больше»

ҶАМОАТҲОИ ИБТИДОӢ ДАР ОСИЁИ МИЁНА

Neolit

Осори палеолити поин. Замони пайдоиши нахустин одамонро дар сарзамини Осиёи Миёна ба таври яқин муайян кардан хеле душвор аст, зеро осори аз ҳама қадимаи ҳаёти онҳо боқӣ намондааст. Ба гумони баъзе олимон, гӯё Осиёи Миёна дар дохили минтақаи одамшавии маймун воқеъ гардида будааст[1]. ҳарчанд ин ақида маъмул ва мақбули умум …

Прочитайте больше»

БИНОКОРӢ ВА МЕЪМОРӢ АСРИ ХI — ХIII

istaravshan-qalai_mug_00

Аз асрҳои ХI–ХII ва ибтидои асри ХIII миқдори зиёди осори меъмории мӯҳташам то замони мо омада расидааст. Ин албатта, бесабаб нест. Агар теъдоди ин биноҳои таърихӣ бо маълумоти роҷеъ ба сохтмони қасрҳо, масҷидҳо, ҳаммомҳо ва ғайра муқоиса карда шавад, овони авҷи бинокорӣ будани давраи мавриди тадқиқи мо маълум мегардад. Зимнан, …

Прочитайте больше»

МУОМИЛОТИ ПУЛ АСРИ ХII

uli_somoniyon

Тараққиёти қувваҳои истеҳсолкунанда, беш аз пеш ҷудо шудани касбу ҳунар аз хоҷагии қишлоқ, инкишофи минбаъдаи истеҳсолоти молӣ, алоқаи наздик бо қабилаҳои бодиянишин боиси ривоҷи доду гирифт дар дохили давлатҳои Осиёи Миёна ва бо кишварҳои ҳамҷавор гардид. Дар ин хусус чи мадракҳои бостоншиносӣ (хусусан, дар қисмати Хитой ва Эрон) ва чи …

Прочитайте больше»

ШАҲРҲОИ ОСИЁИ МИЁНА ДАР АСРҲОИ ХI–ХII

hulbuk

Тараққиёти босуръати шаҳрҳо, истеҳсолоти молӣ ва тиҷорати пулӣ аз муҳимтарин аломатҳои давраест, ки мо ба таҳқиқи он пардохтаем. Шаҳрҳои Осиёи Миёна калонтар ва аҳолии онҳо зиёдтар мегардид. Масалан, маркази ҳаёти шаҳри Самарқанд ҳаволии он ба ҳисоб мерафт, ки дар он ҷо маҳалҳои сершумори тоҷирону пешаварон воқеъ гардида буданд. Аъёну ашроф, …

Прочитайте больше»

ШӮРИШИ САНҶАР

saforiyon

Шӯриши Санҷар. Истилои давлати қарохонӣ аз тарафи Муҳаммади Хоразмшоҳ Чунон ки қайд карда шуд, ҳанӯз дар нимаи аввали асри ХII дар Бухоро хонаводаи олинасаб – намояндагони рӯҳониёни дараҷаи олии ислом, ки унвони «Садри ҷаҳон»-ро гирифта буданд, нуфузи калоне пайдо намуданд. Ғайр аз миқдори зиёди заминҳои вақф, ба дасти рӯҳониён гузаштани …

Прочитайте больше»

МАОРИФПАРВАРӢ ВА АДАБИЁТИ ТОҶИК АСРИ ХIХ

sadriddin_aini-maksim_gorki

Ба Россия ҳамроҳ шудани Осиёи Миёна ба равнақи маданияту санъату адабиёт объективона мусоидат кард. Олимони тараққипарвари Россия дар бобати тадқиқи иқтисодиёт, этнография, таърих, забон, адабиёт, сарватҳои табиӣ ва ғайраи Осиёи Миёна хизмати калон карданд. Бисёр мутафаккирон ва шоирони Осиёи Миёна аз намояндагони зиёиёни пешқадами Россия сабақ мегирифтанд. Тадриҷан адабиёти кишвар …

Прочитайте больше»