Зардолу — Ин меваи маълум аст, ки навъҳои гуногун дорад: мағзаш талх ва ширин низ мебошад. Беҳтарини ҳамааш пӯсташ нафис, шодоб, ширин ва берешаи мулоими он аст, ки мағзи донакаш низ ширин бошад.
Мизоҷи ин дар дараҷаи дувум сард ва тар аст. Зоҳиран мизоҷи зардолуи ширин гармтар мебошад. Хислатҳои шифобахши он. Хусусиятҳои умумии зардолу: кушояндаи гиреҳҳо ва мулоимкунандаи сахтиҳо мебошад.
Хӯрдани зардолуи ширин, агар дар меъда вайрон нагардад, барои одамони гарммизоҷ форам аст, бӯйи бади даҳанро дафъ мекунад. Зардолуро дар об ҷӯшонида ё хушкашро як шабонарӯз дар об тар намуда, он обро бинӯшанд, моддаи сафроро бо исҳол дафъ ва дарунро мулоим мекунад, ташнагиро таскин медиҳад, фишор ва ҷӯшиши баланди хун ва сафроро паст мегардонад, тафси меъдаро сокин мекунад, оруғро дафъ месозад, хусусан майхуши (туршу ширини) он.
Чун бемори таби гарми сафровӣ пухтагии нави онро бихӯраду аз болояш оби гарм ва асал ошомида қай кунад, ахлоти кабудранг ва зангорӣ ба қай дафъ гашта, таби он нест мешавад.
Хӯрдани зардолу зарар ҳам дорад: дар меъда зуд бадбӯ ва вайрон мешавад, боднок, оруғи турш пайдо менамояд, табҳои бадбӯро ба амал меоварад; инчунин ба одамони хунукмизоҷ, касоне, ки баданашон бод дошта бошад, ба иллати сакта гирифторшудагон, оруғи турш доштагон, меъдаашон заиф ва пирон зарар дорад. Давои ҳамаи ин зарарҳояш шакар, мустако, арпабодиён ва ғайра хӯрдан аст.
Аз болои зардолу оби хунук, ях ва барф ва ё онро аз болои таоми душворҳазм хӯрдан бағоят зарарнок аст. Дар ин маврид илоҷи он қай карда, баданро ба воситаи ошомидани далила ё чанд рӯз тухми арпабодиён хӯрда, пок гардонидан аст.
Зардолуро ба дили надор хӯрдан бисёр бад аст. Агар зардолуро бардавом бихӯранд, сатҳи даруни рӯдаҳоро мехарошад. Давои ин барои ҳамаи мизоҷҳо шакар ва арпабодиён хӯрдан аст.
Мегӯянд, ки ҳар гоҳ баъд аз хӯрдани зардолу фасд кунанд, яъне хун гиронанд, ранги хун сафед мушоҳада мешавад. Хуллас, бисёри бад хӯрдани зардолу иллати песро ба амал меоварад, зеро ки зуд бадбӯшаванда ва пайдокунандаи моддаи балғамӣ мебошад.
Мизоҷи қисми мағзи донаки талхи он дар дараҷаи дувум гарм ва хушк аст. Хислатҳои шифобахши он. Хусусиятҳои умумии он: боҳро ба ҳаракатоваранда, дерҳазм аст, вале агар инро, яъне мағзашро бирён карда, намак зада бихӯранд, зарари мазкураш ислоҳ мегардад.
Равғани мағзи талх ва ширини онро биёшоманд, гиреҳҳои баданро мекушояд, сахтиҳоро мулоим мекунад, дағалии ҳалқ ва шахшӯлии пӯстро дафъ менамояд.
Равғани мағзи талхи онро ба қадри 4,5 грамм биёшоманд, кирмҳои меъдаро кушта, ба воситаи исҳол башиддат дафъ мекунад, варамҳои мақъадро таҳлил медиҳад, санги гурда ва хичакро майда карда мерезонад, барои исҳол, ки аз хунукӣ бошад, даво мешавад. Ва агар инро бимоланд, бавосири зоҳирӣ ва ботиниро шифо мебахшад.
Ин равғанро нимгарм дар гӯш чаконанд, дарди онро таскин медиҳад, кирми даруни онро низ мекушад ва гаронии гӯшро дафъ мекунад, дар ин бобат давои бемисл аст. Дар дигар хислат ба равғани бодоми талх наздик аст.
Миқдори як бор ошомидан аз равғани мағзи талхи зардолу дар як рӯз то 14 грамм аст. Мизоҷи мағзи ширини зардолу дар дараҷаи якум гарм ва тар аст. Равғани мағзи ширини он дар давогӣ заифтар аз равғани бодоми ширин мебошад.
Мизоҷи қисмҳои дигари дарахти зардолу дар дараҷаи дувум сард ва хушк аст. Хислатҳои шифобахши он: баргашро дар об ҷӯшонида, он обро бинӯшанд, кирми меъдаро мерезонад ва пешобро равон мекунад. Агар ин обро кам-кам ва бардавом бирезанд, варамҳоро таҳлил медиҳад.
9 грамм барги хушки онро кӯфта, бо оби хунук биёшоманд, исҳолро мебандад. Оби барги зардолуи талхро бичаконанд, дарди гӯшро таскин медиҳад ва кирми даруни онро мекушад. Мизоҷи гули зардолу сард ва хушк аст. Агар инро бихӯранд ё хушкашро кӯфта бипошанд, хунравиҳои эоҳирӣ ва ботиниро қать мекунад.
Мағзи донаки талхи онро бихӯранд, дилро беҳузур мекунад, беҳушӣ меоварад. Илоҷи он қай кардан аст ва баъд рубби, яъне обҳои ҷӯшонида ғафснамудаи меваҳои турши монанди оби ғӯраи ангур ва лиму ошомидан аст.